10 Nisan haftasında harcamalar, 13 Mart haftasına kıyasla %37 azaldı - TEPAV

Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği'nin (TOBB) sosyal iştiraklerinden olan Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı'nın (TEPAV) COVID-19’un Tüketici Harcamalarına Etkisi - 19 Nisan 2020 sonuçları yayınlandı.

10 Nisan haftasında 13,5 milyar TL harcama yapıldı

Tüketim eğilimlerini arz ve talep ekseninde çeşitli veriler üzerinden takip etmek mümkün
ancak içerisinde bulunduğumuz süreçte, verileri mümkün oldukça anlık takip edebilmek
önem arz ediyor. Bu kapsamda TCMB Banka Kartı ve Kredi Kartı Harcama Tutarları haftalık
verisi tüketici harcamalarının takibine olanak sağlıyor. Bankalararası Kart Merkezi (BKM)
Kart Monitör araştırması 2017 verilerine göre 10 kişiden 7’si ödemelerinde kredi kartını tercih
ediyor ve COVID-19 nedeniyle birçok kişinin ödemelerinde özellikle kredi kartını tercih ettiği
biliniyor.

Bu bülten kapsamında, COVID-19’un tüketici harcamaları açısından yarattığı etkiyi takip
edebilmek amacıyla, TCMB Banka Kartı ve Kredi Kartı Harcama Tutarları verisi
incelenmektedir. “COVID-19’un Tüketici Harcamalarına Etkisi Bülteninde”, harcama
kalemlerine göre tüketicilerin haftalık ve aylık banka kartı/kredi kartı harcaması ve
haftalık/yıllık değişimleri ele alınmaktadır.

10 Nisan haftasında harcamalar, 13 Mart haftasına kıyasla %37 azaldı
10 Nisan haftasında banka kartı ve kredi kartı kullanılarak 13,5 milyar TL tutarında harcama
yapıldı. Bir önceki haftaya kıyasla harcama tutarı 635 milyon TL (yüzde 4) azaldı. İşlem adedi
ise yüzde 3 artarak 83 milyon oldu. Bir önceki yılın aynı dönemine (15 Mart - 12 Nisan 2019)
göre kıyaslandığında 13 Mart - 10 Nisan 2020’de yapılan harcamaların tutarı yüzde 4, işlem
adedi ise yüzde 10 azaldı.

Alışveriş yöntemi bakımından incelendiğinde 10 Nisan haftasında yapılan toplam
harcamaların 3,6 milyar TL’si (yüzde 27) internet üzerinden, 790 milyon TL’si (yüzde 6)
mektupla/telefonla yapıldı. Ayrıca toplam harcamaların yüzde 2’sini (244 milyon TL) gümrük
vergisi ödemeleri oluşturdu. Bir önceki haftaya kıyasla 10 Nisan haftasında internet
üzerinden yapılan alışverişler yüzde 7, mektupla/telefonla yapılan alışverişler yüzde 12,
gümrük vergisi ödemeleri yüzde 31 azaldı

10 Nisan haftasında harcamalar, ilk COVID-19 vakasının görüldüğü 13 Mart haftasına
kıyasla yüzde 37 azalırken, tüm harcama kalemlerinde azalış görüldü. 3 Nisan haftası ile
kıyaslandığında ise 10 Nisan haftasında havayolları, konaklama vb. harcamalar azalışını
sürdürürken; telekomünikasyon, araba kiralama, kuyumcular ile giyim ve aksesuar
harcamaları en fazla artış görülen harcama kalemleri oldu.

Bir önceki haftaya kıyasla 10 Nisan haftasında market ve alışveriş merkezleri harcamaları
110 milyon TL (yüzde 3), çeşitli gıda harcamaları 75 milyon TL (yüzde 6) arttı. 11-12 Nisan
tarihlerinde gerçekleştirilen sokağa çıkma yasağının, bu harcama kalemlerine etkisi olduğu
düşünülmektedir. 13 Mart haftası ile kıyaslandığında 10 Nisan haftasında sırasıyla market ve
alışveriş merkezleri harcamaları yüzde 6 ve çeşitli gıda harcamaları yüzde 13 azaldı.
Dolayısıyla sokağa çıkma yasağıyla market ve gıda harcamalarında sınırlı bir artış yaşansa
da etkinin, ilk vakanın görüldüğü 13 Mart haftasındaki kadar çok olmadığı görüldü.

Online eğitime geçiş ve evde daha fazla vakit geçirilmesiyle artan elektrik-elektronik eşya,
bilgisayar harcamaları 10 Nisan haftasında, 13 Mart haftasına kıyasla yüzde 5 azalsa da bir
önceki haftaya kıyasla yüzde 6 arttı. Telekomünikasyon harcamaları ise 10 Nisan haftasında
artışını sürdürerek bir önceki haftaya kıyasla yüzde 20 arttı. Bir önceki haftaya kıyasla 10
Nisan haftasında yüzde 8 azalan eğitim/kırtasiye/ofis malzemeleri harcamaları, 13 Mart
haftasına kıyasla yüzde 50 azalmış oldu.
Turizm ve eğlenceye yönelik harcamalar; havayolları, seyahat acenteleri/taşımacılık,
konaklama ve kumarhane/içkili yerlerde yapılan harcamalar düşüşünü sürdürdü. 13 Mart
haftasına göre kıyaslandığında 10 Nisan haftasında, kumarhane/içkili yerlerde yapılan
harcamalar yüzde 93, havayolları harcaması yüzde 92, konaklama harcaması yüzde 82,
seyahat acenteleri/taşımacılık harcaması yüzde 74 azalmış oldu. Bir önceki haftaya kıyasla
10 Nisan haftasında, havayolları harcaması yüzde 41, seyahat acenteleri/taşımacılık
harcaması yüzde 22, konaklama harcaması yüzde 15 ve kumarhane /içkili yerlerde yapılan
harcamalar ise yüzde 3 azaldı.
Yemek, giyim ve aksesuar, mobilya ve dekorasyon harcamaları 13 Mart haftasına kıyasla 10
Nisan haftasında sırasıyla yüzde 81, yüzde 75 ve yüzde 48 azaldı. Bir önceki haftaya kıyasla
ise 10 Nisan haftasında giyim ve aksesuar harcaması (yüzde 10) ve yemek harcaması
(yüzde 4) artarken, mobilya ve dekorasyon harcaması (yüzde 4) azalış gösterdi.